Isabel Van Brugen
Hôm thứ Hai (17/01), NATO đã công bố “Chính sách Không gian toàn diện” chính thức của mình, trong đó phác thảo cách họ sẽ bảo vệ các thành viên trước các cuộc tấn công từ không gian, viện dẫn các mối đe dọa từ các đối thủ tiềm tàng.
Liên minh do Hoa Kỳ dẫn đầu này cho biết các nguyên tắc phòng thủ tập thể của họ sẽ được mở rộng ra ngoài không gian để đáp lại những diễn biến được đưa ra tại Hội nghị thượng đỉnh Brussels năm ngoái.
“Tại Hội nghị thượng đỉnh Brussels năm 2021, các Đồng minh nhất trí rằng các cuộc tấn công tới, từ hoặc trong không gian đưa ra một thách thức rõ ràng đối với an ninh của Liên minh, tác động của các cuộc tấn công này có thể đe dọa sự thịnh vượng, an ninh và ổn định của quốc gia và khu vực Âu Châu – Đại Tây Dương và có thể có hại cho xã hội hiện đại như một cuộc tấn công thông thường. Các cuộc tấn công như vậy có thể dẫn đến việc viện dẫn Điều 5. Một quyết định về thời điểm các cuộc tấn công như vậy sẽ dẫn đến việc viện dẫn Điều 5 sẽ được Hội đồng Bắc Đại Tây Dương đưa ra trên cơ sở từng trường hợp cụ thể,” tài liệu nêu rõ.
Điều 5 của hiệp ước thành lập NATO quy định rằng một cuộc tấn công vào bất kỳ một trong số 30 đồng minh sẽ được coi là một cuộc tấn công vào tất cả họ. Cho đến nay, quy định này mới chỉ được áp dụng cho các cuộc tấn công quân sự truyền thống trên bộ, trên biển, hoặc trên không và gần đây là trong không gian mạng.
Liên minh cho biết, vì các thành viên đã thừa nhận rằng không gian là điều cần thiết cho khả năng răn đe và phòng thủ của NATO, NATO sẽ xem xét một loạt các lựa chọn tiềm năng, để được hội đồng chấp thuận, trên phạm vi xung đột nhằm ngăn chặn và phòng thủ trước các mối đe dọa hoặc các cuộc tấn công vào các hệ thống không gian của các đồng minh.
Khoảng 2,000 vệ tinh quay quanh Trái Đất, hơn một nửa trong số đó do các nước NATO vận hành, cung cấp mọi thứ từ điện thoại di động, dịch vụ ngân hàng đến dự báo thời tiết. Các chỉ huy quân sự dựa vào một số vệ tinh này để điều hướng, liên lạc, chia sẻ thông tin tình báo và phát hiện các vụ phóng hỏa tiễn.
Hồi tháng 12/2019, các nhà lãnh đạo NATO tuyên bố không gian là “lĩnh vực hoạt động thứ năm” của liên minh. Nhiều nước thành viên lo ngại về những gì họ nói là hành vi gây hấn ngày càng tăng trong không gian của Trung Quốc và Nga.
Liên minh cho biết thêm, không gian ngày càng trở nên “quan trọng” đối với an ninh và sự thịnh vượng của các thành viên NATO.
“Không gian vốn là một môi trường toàn cầu và bất kỳ xung đột nào mở rộng vào không gian đều có khả năng ảnh hưởng đến tất cả những người sử dụng không gian. Ngay cả trong trường hợp NATO không tham gia vào xung đột, các hệ thống không gian của các Đồng minh có thể bị ảnh hưởng”, tài liệu viết.
NATO lưu ý rằng một số quốc gia đang phát triển các hệ thống phản không gian và chống vệ tinh.
Đặc biệt, “những đối thủ tiềm tàng” đang theo đuổi sự phát triển một loạt các khả năng khác nhau từ phi động học (chẳng hạn như làm chói, làm mù và gây nhiễu các tài sản không gian) đến các hệ thống phá hủy động học (chẳng hạn như các hỏa tiễn bay thẳng chống vệ tinh, các hệ thống chống vệ tinh trên quỹ đạo, cũng như các khả năng laser và điện từ), tài liệu cho biết.
“Những khả năng phá hủy, phá vỡ, suy giảm, và phủ nhận không gian như vậy càng trở nên trầm trọng hơn do tính nhạy cảm của không gian đối với các phương pháp tiếp cận kết hợp và khó khăn liên quan đến việc gây ra các tác động bất lợi cho các hệ thống không gian. Một số mối đe dọa nhất định, chẳng hạn như gây nhiễu tín hiệu và tấn công mạng, cũng có thể do các tổ chức phi nhà nước, bao gồm cả các tổ chức khủng bố gây ra”.
Tài liệu cho hay, “Nhiều mối đe dọa đối với hệ thống không gian của các Đồng minh bắt nguồn từ lĩnh vực không gian mạng và có khả năng gia tăng”.
NATO cho biết họ sẽ tiến hành các hoạt động của mình ở ngoài không gian phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm cả Hiến chương Liên Hiệp Quốc, “vì lợi ích duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, cũng như thúc đẩy hợp tác và hiểu biết quốc tế”.
Bà Baiba Braze, trợ lý tổng thư ký NATO về ngoại giao công chúng, cho biết trong một tuyên bố trên Twitter hôm thứ Hai rằng: “không có gì ngạc nhiên” rằng không gian là điều cần thiết cho khả năng răn đe và phòng thủ của NATO.
Bà Braze nói: “Không gian đã mê hoặc trí tưởng tượng của chúng ta trong nhiều thế kỷ”.
Bộ Tư lệnh Không gian của Anh Quốc bày tỏ sự ủng hộ đối với chính sách này, cho biết trên Twitter rằng: “Không gian là một lĩnh vực cạnh tranh và đông đúc ngày càng quan trọng đối với các hoạt động dân sự và quân sự”.
“Chúng ta dựa vào hệ thống không gian cho mọi thứ, từ dự báo thời tiết và điều hướng cho đến phát hiện hỏa tiễn cũng như thông tin tình báo. Nhưng những đối thủ tiềm tàng có thể đe dọa quyền tự do hoạt động của chúng tôi, kể cả với các hệ thống chống vệ tinh. Chính sách không gian mới này của NATO đặt ra cách tiếp cận của chúng tôi,” Tham vụ Báo chí NATO Dylan P. White cho biết.
Cô Isabel van Brugen là một ký giả từng đạt giải thưởng, hiện đang là một phóng viên tin tức tại The Epoch Times. Cô tốt nghiệp chương trình Thạc sĩ Báo chí tại trường City, Đại học London.
Nguyễn Lê biên dịch